μύθοι και πραγματικότητα για τη διάγνωση και τη θεραπεία της
Η σπονδυλική στήλη σε όλη την έκτασή της ανατομικά αποτελείται (Εικ. 1) από:
- οστικές δομές, τους σπονδύλους
- ινοχόνδρινες δομές, τους μεσοσπονδυλίους δίσκους, που με την ελαστική τους σύσταση και υφή συνδέουν τους σπονδύλους μεταξύ τους και απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της φόρτισης του σώματος κατά τις καθημερινές δραστηριότητες
- μυς και συνδέσμους
Εικ. 1
Όλες αυτές οι δομές συνθέτουν ένα ενιαίο σύνολο που στηρίζει τον κορμό του σώματος και παράλληλα δημιουργεί ένα κλωβό, το σπονδυλικό κανάλι, μέσα στο οποίο περικλείεται ο κεντρικός «κορμός» των νεύρων, που για την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης αντιστοιχεί στο αυχενικό τμήμα του νωτιαίου μυελού.
Εικ. 2
Από αυτόν σε κάθε επίπεδο, εκπορεύεται ένα ζεύγος νεύρων που νευρώνει κινητικά και αισθητικά ανάλογες περιοχές των άνω άκρων (Εικ. 2).
Η καθημερινή φόρτιση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, που φυσιολογικά παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένη κινητικότητα, μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσει σε πρώιμη εκφύλιση – δηλαδή καταστροφή – του μεσοσπονδυλίου δίσκου, με απώλεια της ελαστικότητας και της αντοχής του στη φόρτιση και τις κινήσεις (Εικ. 3).
Εικ. 3
Σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να συμβάλουν επίσης επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί (όπως π.χ. κακή θέση του αυχένα κατά τη διάρκεια του ύπνου) ή μεγαλύτεροι και περισσότερο έκδηλοι τραυματισμοί (π.χ. ένα τροχαίο ατύχημα).
Αυτό σε ένα πρώτο στάδιο έχει σαν αποτέλεσμα την «καθίζηση» του μεσοσπονδυλίου διαστήματος (Εικ. 3) και τη μειωμένη αντοχή του στις καθημερινές σωματικές δραστηριότητες, που εκδηλώνεται με αίσθημα βάρους, ‘πιάσιμο” ή πόνο στον αυχένα.
Περαιτέρω εκφύλιση του μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να οδηγήσε σε προβολή του, αυτό που συχνά αναφέρεται και ως “κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου”. Η προβολή αυτή αποκτά ιδiαίτερη κλινική σημασία καθώς προκαλεί πίεση στα παρακείμενα νευρικά στοιχεία, είτε στο νωτιαίο μυελό (κεντρική κήλη) είτε στα εξερχόμενα – σε κάθε επίπεδο – νεύρα (πλάγια κήλη).
Εικ. 4
Ο συχνά χρησιμοποιούμενος όρος “αυχενικό σύνδρομο” είναι ένας όρος εντελώς ακατάλληλος, καθώς δεν πρόκειται για κανενός είδους “σύνδρομο” αλλά για μια ομάδα ετερόκλητων παθήσεων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) που σαν μέρος των κλινικών τους εκδηλώσεων έχουν τα ενοχλήματα από τον αυχένα.
Ο ουσιαστικός ρόλος του θεράποντα ιατρού είναι η αναγνώριση και εντόπιση του ακριβούς αίτιου της συμπτωματολογίας και όχι απλά η φαρμακευτική πρόσκαιρη ανακούφιση των ενοχλημάτων και η αυχενική δισκοπάθεια αποτελεί μια από αυτές τις αιτίες που απαιτούν έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
Οι δυο πιο σημαντικές διαγνωστικά εξετάσεις κατά τη συστηματική προσέγγιση τέτοιων προβλημάτων είναι οι απλές ακτινογραφίες και η μαγνητική τομογραφία της ΑΜΣΣ (Εικ. 5). Αυτές σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση θα εντοπίσουν το πρόβλημα και παράλληλα θα καθορίσουν και το θεραπευτικό πλάνο.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επισημάνουμε ότι σε αυτή την περιοχή, οι νευρικές δομές – ιδιαίτερα ο αυχενικός νωτιαίος μυελός – είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες και ευπαθείς στην πίεση με σοβαρά νευρολογικά επακόλουθα. Έτσι, η άρση της θα πρέπει να γίνει προτού η νευρολογική σημειολογία (π.χ. μυελοπάθεια-εικ. 5γ ή μυική αδυναμία ενός άκρου-εικ. 5α,β) φθάσει να γίνει κλινικά έκδηλη!
 |  |  |
Εικ. 5: Μαγνητική τομογραφία ΑΜΣΣ με εικόνα πλάγιας και κεντρικής (τόξο) κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου με συνοδό μυελοπάθεια
Συντηρητική Θεραπεία
- Αυχενικός κηδεμόνας
- Φαρμακευτική αγωγή
- Τροποποίηση της σωματικής δραστηριότητας
Η αγωγή αυτή θα πρέπει να ακολουθηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και αφού προηγηθεί ο κατάλληλος κλινικός και απεικονιστικός έλεγχος
Χειρουργική Θεραπεία
Αυτή ενδείκνυται όταν:
ü υπάρχει εγκατεστημένη έκδηλη νευρολογική σημειολογία
ü αποτύχει η συντηρητική θεραπεία
ü υποτροπιάσουν τα συμπτώματα μετά από αρχική ύφεση στη συντηρητική αγωγή
ü όταν υπάρχει απεικονιστικά ευμεγέθης κήλη που απειλεί άμεσα τα παρακείμενα νευρικά στοιχεία
Η χειρουργική θεραπεία της αυχενικής δισκοπάθειας περιλαμβάνει δισκεκτομή και σπονδυλοδεσία. Υπό γενική αναισθησία, μέσω μιας μικρής δερματικής τομής 4cm στη πλάγια τραχηλική χώρα (Εικ. 7) και με τη βοήθεια του χειρουργικού μικροσκοπίου, προσεγγίζεται το πρόσθιο τμήμα της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (Εικ. 8)
Εικ. 7
Εικ. 8
και γίνεται αφαίρεση όλου του εκφυλισμένου μεσοσπονδυλίου δίσκου (από εμπρός προς τα πίσω), με πλήρη αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού και των εξερχομένων νεύρων.
Εικ. 9
Ακολούθως, στο εκκενωμένο μεσοσπονδύλιο διάστημα τοποθετείται ειδικό εμφύτευμα (Εικ. 9) από συμβατά υλικά καθώς και οστικό αλλομόσχευμα με (Εικ. 10α) ή χωρίς (Εικ. 10β) ειδική πλάκα από τιτάνιο.
 |  |  |
Εικ. 10α Εικ. 10β Εικ. 10γ
Στόχος της τοποθέτησης όλων αυτών των υποκατάστατων στο εκκενωμένο μεσοσπονδύλιο διάστημα είναι να χρησιμεύσουν ως «καλούπια» ώστε ο ο οργανισμός, παράγοντας το δικό του οστίτη ιστό (Εικ. 10γγ), να δημιουργήσει την τελική «φυσική» και μόνιμη σπονδυλοδεσία.
Η όλη επέμβαση διαρκεί περίπου δύο ώρες και απαιτεί νοσηλεία 2 ημερών. Μετεγχειρητικά, ο ασθενής επανέρχεται άμεσα στις καθημερινές του δραστηριότητες, φορώντας ωστόσο τον αυχενικό κηδεμόνα για διάστημα 2-4 εβδομάδων.
